Op 5 april verschijnt een nieuw kort verhaal van mijn hand: Space Oddity (onder andere verkrijgbaar via Kobo, Bol en Apple Books). Ik grijp de gelegenheid graag even aan om je een paar geleerde lessen voor te houden.
Eerder heb ik al eens uitgelegd waarom ik óók fictie schrijf. In het kort: het is leuk, voor de afwisseling, voor de uitdaging en zeker wel een beetje voor de eer.
Maar je leert er dus ook veel van, in het bijzonder als het verhaal kort moet zijn. Hier zijn mijn 5 belangrijkste lessen.
1. Je moet er méér moeite voor doen
Als je al zo lang copywriter bent als ik, draai je je hand niet meer om voor een advertentietekst of een verkooppagina. Met een kort verhaal is dat anders.
Je moet in een beperkt aantal woorden een wereld scheppen, geloofwaardige personages creëren en dan ook nog eens meteen ter zake komen, want je hebt soms maar zo weinig als 2.500 woorden (als je bijvoorbeeld aan een schrijfwedstrijd meedoet of als je verhaal voor de publicatie in een bundel geen woord langer mag zijn). En dan moet er ook nog eens een geweldig einde aan zitten, waarbij je niet terug kunt vallen op formules of sjablonen.
Vergeleken met mijn andere schrijfwerk (copywriting, blogartikelen, webteksten) is het schrijven van een kort verhaal extreem moeilijk. Hoe korter, hoe moeilijker. Ik heb weleens een verhaal in 400 woorden geschreven en dat was… een crime. Je kunt die microthriller hier gratis downloaden, mocht je die willen lezen.
Elk woord moet je wegen op een weegschaaltje. Heeft het wel genoeg zeggingskracht? Kan het korter? Is het mooi genoeg?
Je begrijpt: zo’n oefening van tijd tot tijd helpt me ook vooruit in mijn andere schrijfwerk.
2. Recht op het doel af
Bij langere verhalen geniet ik ervan om me te laten verrassen. Wat zou er gebeuren met dit personage? Blijft hij/zij leven? Wat is de transformatie die mijn personages door gaan maken? (Inderdaad, ik ben geen plotter.)
Dat kan niet bij korte verhalen. Je moet al meteen weten hoe het afloopt, anders heb je niks om naartoe te schrijven.
Recht op je doel af. Straight to the point.
Je moet de scènes die je wilt gaan beschrijven al in je hoofd hebben, voordat je gaat schrijven. Elk woord moet leiden naar dat ene, verrassende einde (het liefst ook nog met een twist).
Vaardigheden waar je veel aan hebt, ook in ander schrijfwerk.
3. Een spanningsboog creëren
Voor je werk als tekstschrijver of copywriter is het belangrijk dat je snel een spanningsboog kunt creëren. Vanaf de eerste bladzijde. Wat zeg ik? Vanaf de eerste zin bij een kort verhaal.
Binnen het beperkte aantal woorden moet je een compleet verhaal uit je toetsenbord rammen. Een verhaal met een begin, een middenstuk en een einde.
Het dwingt je om alle onbelangrijke zaken achterwege te laten en meteen aan het verhaal te beginnen (misschien zelf om te beginnen ná het begin).
Focus is extreem belangrijk. Maar het moet ook meteen spannend zijn.
Overigens bleek ook weleens dat er een langer verhaal in een kort verhaal zat. Dan moet je ook zo flexibel kunnen zijn om je plannen om te gooien.
4. Schrijven is je verplaatsen in je personages
Je moet in hun huid kunnen kruipen, weten wie ze zijn en waarom ze doen wat ze doen. Bij langere verhalen zoals romans, groei je daar langzaam in. Maar bij korte verhalen moet dat allemaal heel snel. Zeker als je een deadline hebt (zie punt 5).
Een bijzonder belangrijke vaardigheid voor de copywriter, omdat dit ook is wat je moet doen als je commerciële teksten schrijft. Je moet je kunnen inbeelden wie je lezers zijn en op welke prikkels ze reageren.
Een kort verhaal geeft je de mogelijkheid om je eventjes iemand anders te voelen: een kind dat zich nog verwondert over de wereld, een jonge vrouw met liefdesverdriet, een pensionado die verbitterd terugkijkt, een koelbloedige moordenaar… Dat is fantastisch om te doen en ook heel leerzaam.
5. Werken onder hoge druk
Een aantal van mijn korte verhalen heb ik in slechts enkele uren geschreven, omdat ik me had bedacht dat ik toch nog aan de schrijfwedstrijd mee wilde doen, waarvan de deadline om 12 uur ’s nachts van die dag afliep…
Het is niet altijd een goed idee om zo weinig tijd voor je verhaal te nemen. Het is onvermijdbaar dat er dan wel een paar slordigheidsfoutjes in staan of dat bepaalde scènes beter (korter ook) hadden gekund.
Maar zo’n snelkookpan voor ideeën helpt me wel. Ik weet dat ik wel moet schrijven, omdat ik niet meer in uitstelgedrag kan vervallen.
Zo’n deadline (zowel extern als intern opgelegd) werkt heel goed. Voor mij althans. En je ziet wat er mogelijk is als je jezelf maar even kwaad maakt en concentreert op één doel.
Meer lezen over mijn creatieve werk?
Wil je meer lezen over mijn werk als schrijver van kortere en langere thrillers? Bekijk dan mijn auteurswebsite op edwardhendriks.nl. Daar vind je ook de links naar de verkoopkanalen van mijn nieuwe werk.
Beeld: omslag Space Oddity, mijn nieuwste korte verhaal.