Ja, dat lees je goed. Ik heb de laatste maanden meer dan 25 boeken over persoonlijke financiën en financiële planning gelezen. Hier zijn de belangrijkste lessen die ik heb geleerd, zodat jij die boeken niet allemaal hoeft te lezen 😉
Waarom ben ik zo geïnteresseerd in financiële planning? Het begon denk ik met een paar podcasts die ik over dit onderwerp luisterde. Natuurlijk was ik, omdat ik freelancer ben, al geïnteresseerd in het onderwerp.
Zeker freelancers moeten erop letten dat ze voldoende opzijzetten voor de belastingen, voor slechtere tijden en voor hun pensioen.
Kortom: een minimum aan planning is vereist als je voor jezelf werkt. Maar ook in loondienst wordt het steeds belangrijker om je persoonlijke financiën op orde te hebben, al was het maar omdat je loon niet snel genoeg groeit om de inflatie te verslaan.
Wat ook meespeelt is dat ik graag nog eens samen met mijn vrouw een pied-à-terre in Italië zou willen aanschaffen. Een mens mag toch dromen?
Goed, meteen maar ter zake, want iedereen kan wel wat planning in zijn financiën gebruiken.
1. Betaal jezelf eerst
Een van de belangrijkste lessen in persoonlijke financiën is dat je jezelf altijd eerst moet betalen. Je kon dit al lezen in de klassieker De rijkste man van Babylon van George Clason, die in 1926 voor het eerst verscheen.
Het principe is dat je elke maand eerst een deel van je inkomen opzij zet om te sparen of te beleggen, voordat je andere uitgaven doet. Dat lijkt simpel, maar de meeste mensen zijn geneigd om te sparen met wat ze overhouden (en als je niet zo goed bent met financiële planning, kan dat weleens bitter weinig zijn).
Bedenk jezelf: je hebt nooit 100% van je inkomen nodig, zeker niet als je pas geleden meer bent gaan verdienen. Besteed hooguit 90% en leg die 10% meteen apart, het liefst op een andere rekening. Als je dit met kleinere bedragen kunt, lukt het ook wanneer die bedragen groter worden.
2. Betaal schulden af en vermijd nieuwe schulden
Je kunt niet beginnen met bouwen aan financiële vrijheid als je schulden hebt. Betaal ze af en voorkom dat je nieuwe schulden maakt.
Je kunt dat op 2 manieren aanpakken:
- Betaal eerst de schulden met de hoogste rente af. Dat zet de meeste zoden aan de dijk.
- Of betaal eerst de kleine bedragen af, zodat je jezelf motiveert om de grotere schulden aan te pakken.
Kijk voor jezelf wat het beste werkt. Als je eenmaal je schulden hebt afbetaald, kun je beginnen met het opbouwen van een buffer.
In de meeste financiële boeken wordt een uitzondering gemaakt voor hypotheken, al doet niet iedere auteur dat. Amerikaanse goeroes als Dave Ramsey focussen behoorlijk op schulden en vinden hypotheken vaak ook onder schulden vallen die je zoveel mogelijk moet inperken.
Robert Kiyosaki, een andere financiële goeroe, schaart je eigen huis onder de ‘passiva’, omdat het geen inkomsten genereert.
Maar de meesten zijn het er wel over eens dat er slechte schulden zijn en ‘gewone’ schulden. Die eerste categorie zijn dan meestal de leningen voor consumptief krediet. Om een nieuwe auto of een nieuwe televisie van te kopen, bijvoorbeeld.
3. Zorg voor een (flinke) buffer
Bouwen aan financiële vrijheid begint met schulden aflossen, maar meteen daarna komt het opbouwen van een buffer.
Wat je nodig hebt aan een buffer voor ‘onvoorziene omstandigheden’ hangt van je situatie af. Woon je alleen? Heb je kinderen? Ben je in loondienst of een zzp’er? Maar de buffer die het Nibud adviseert pakt vrijwel altijd hoger uit dan je denkt.
Hier kun je jouw persoonlijke buffer berekenen (op de website van het Nibud).
Veel financiële literatuur benadrukt een noodfonds waarmee je het 3 tot 6 maanden zonder inkomsten uit kunt houden. Dit is zeker belangrijk wanneer je (bijvoorbeeld als zzp’er) makkelijk een periode zonder werk kunt komen te zitten.
Overigens moet je ervoor oppassen dat je van nul naar een bizar hoge buffer moet. Dat werkt demotiverend. Zorg dan dat je eerst eens een buffertje van 1.000 euro opbouwt. Daarna kun je de lat steeds ietsje hoger leggen.
4. Zorg voor een financieel doel
Als je niet weet waar je heen gaat, kom je er nooit. Stel daarom specifieke, meetbare en haalbare financiële doelen. Dit helpt je om gerichter te sparen en te investeren en geeft richting aan je financiële planning.
Wat mij persoonlijk goed heeft geholpen is om mijn persoonlijke financiën bij te gaan houden in een spreadsheets. Er zijn talloze voorbeeldsheets te downloaden van internet. Niets werkt zo motiverend als een doel stellen en zien dat je er elke maand iets dichterbij komt.
Heb je je doel bereikt? Dan het het natuurlijk tijd voor een volgend, meer ambitieus doel.
De rechterhand van de bekende investeerder Warren Buffett, de inmiddels overleden Charlie Munger, sprak tijdens een van de beroemde aandeelhoudersvergaderingen eens de woorden uit:
“I don’t care what you have to do – if it means walking everywhere and not eating anything that wasn’t purchased with a coupon, find a way to get your hands on $100,000. After that, you can ease off the gas a little bit.“
Charlie Munger
Daarmee gaf hij al een belangrijke hint naar de volgende les.
5. Begrijp de kracht van samengestelde rente
Begin zo vroeg mogelijk met sparen en investeren en je kunt je geld steeds sneller laten groeien door het rente-op-rente-effect. De rente over een klein bedrag is niet zo veel, maar kleine bedragen worden steeds groter en dan gaat samengestelde rente een rol spelen.
Je staat er als jongere natuurlijk totaal niet bij stil, maar € 100 per maand die je vanaf je 18de spaart op een beleggingsrekening met een gemiddeld rendement van 8% levert op je 48ste meer dan 140.000 euro op. Begin je met een startkapitaal van 10.000 euro, dan is het zelfs bijna 240.000 euro.
Kun je meer per maand inleggen? Dan groeit het uiteraard nog sneller. Vanaf die magische ton kom je in een soort stroomversnelling, zoals Charlie Munger wist te vertellen. Ja, het duurt lang voordat je die eerste ton bij elkaar hebt gewerkt, maar elke volgende ton zul je aanzienlijk veel sneller verdienen.
Hoe eerder je doe ton bij elkaar sprokkelt, hoe sneller je kunt profiteren van een flink rendement op dat bedrag. Tot je op het moment komt dat je meer verdient met je geld dan met arbeid. (Hier speelt ook nog eens mee dat arbeid in Nederland tot wel bijna 50% belast wordt en dat vermogensgroei veel lagere belastingspercentages kent.)
6. Je wordt nooit rijk van een baan in loondienst
Over arbeid gesproken. Je wordt nooit rijk van een baan in loondienst. Knoop dat in je oren. Ook niet van een goede baan in loondienst. Je verdient misschien veel, maar het is beperkt. Exponentieel groeien zul je niet, tenzij je voor jezelf begint.
Daarom raden veel auteurs van financiële boeken aan om naast een baan in loondienst voor jezelf te beginnen, een bedrijfje op te zetten. Natuurlijk, dan loop je meer risico. Maar vrijwel alle miljonairs hebben uiteindelijk risico’s genomen.
7. Leef beneden je stand
Dat wil niet zeggen dat je niet alvast kunt beginnen met het op orde krijgen van je persoonlijke financiën terwijl je (nog) in loondienst werkt. Werken voor een baas biedt ook verschillende voordelen, waaronder de zekerheid van een vast maandelijks inkomen.
Het grote gevaar voor de meeste mensen zit ‘m erin dat je je leefstijl gaat aanpassen aan je salaris. Bij een salarisstijging kies je een luxere vakantie uit. Als je meer gaat verdienen, heb je je ook recht op meer etentjes buiten de deur. En die mooie auto heb je nu toch zeker wel verdient?
Lifestyle inflation noemen de Amerikanen dit. Je kunt dit voorkomen door structureel beneden je stand te leven. Als je meer gaat verdienen, ga je meer sparen en beleggen in plaats van meer uitgeven. Als je dit vol kunt houden, doe je het al beter dan bijna alle anderen.
8. Zorg voor meerdere inkomstenstromen
De meeste mensen met één inkomen werken in loondienst. Je verkoopt dan je tijd: 40, 32, 24 of een ander aantal uren per week besteed je aan het bedrijf van iemand anders en in ruil daarvoor betaalt diegene je.
Op zich is daar niks mis mee. Als je in loondienst gaat werken, is dat een snelle en direct manier om een inkomen te krijgen. Je bent verzekerd tegen ziekte en je krijgt ook betaald als je op vakantie gaat. De risico’s van het ondernemerschap zijn voor de werkgever.
Maar er is één nadeel. Met maar één inkomen ben je ook maar één inkomen verwijderd van géén inkomen. Dat is een risico dat je liever niet wilt lopen, ook niet als je gewoon in een ‘veilige baan’ in loondienst zit.
De kortste klap is om dan een side hustle naast je baan te beginnen, die in de loop der tijd misschien wel tot een belangrijke inkomstenstroom uit kan groeien.
Bovendien is het gewoon leuk om ideeën die je hebt te toetsen aan de markt. Als je er geld mee kunt verdienen, is er een markt voor en is het dus een goed idee!
In de Verenigde Staten is de hustle economy al jaren in zwang, maar ook in de Lage Landen lijkt het steeds populairder te worden om ‘er iets naast te doen’.
Al is het maar in de vorm van een bijbaantje als copywriter, een Marktplaatshandeltje, het verhuren van een kamer of voertuig of een webshop met maar één product.
9. Begrijp het verschil tussen activa en passiva
Als je de basis eenmaal op orde hebt (geen schulden meer, een flinke buffer, je leeft beneden je stand en je hebt misschien al een kleine extra inkomstenstroom), dan is het tijd om naar investeringen te kijken.
Je kunt natuurlijk een groot bedrag sparen en daarbij de hoogste spaarrente uitzoeken. Dat is een mooi begin, maar levert meestal niet meer dan 3 à 4 procent rente op.
In Rich Dad Poor Dad van Robert Kiyosaki (in het Nederlands uitgebracht als Rijke pa, arme pa) heeft de auteur het over het verschil tussen activa en passiva.
Activa brengen geld op en passiva kosten geld. Hoe eerder je jouw geld steekt in activa, hoe beter dat het is. Een auto of andere dure spullen zijn meestal passiva. Ze kosten alleen maar geld, tenzij je ze bijvoorbeeld kunt verhuren. Dat geldt ook voor huizen.
Het huis waarin je woont moet je volgens Kiyosaki tot je passiva rekenen. En een huis dat je verhuurt is een asset, ofwel behoort tot de activa.
Activa zijn dus zaken die geld in je zak brengen, zoals beleggingen en vastgoed, terwijl passiva zaken zijn die geld kosten, zoals leningen en schulden. Bouw zoveel mogelijk activa op.
10. Breng spreiding aan in je investeringen
Als je eenmaal aan het investeren bent, is het slim om te spreiden. Al je geld in bitcoin steken is niet zo handig.
Wel handig: een deel in cryptomunten, een deel in edelmetalen, een deel in vastgoed zoals garageboxen of een beleggingspand, een deel in indexfondsen, een deel in spaargeld enzovoorts.
Spreid je investeringen over verschillende soorten activa (aandelen, obligaties, vastgoed, edelmetalen) om risico’s te minimaliseren en je kansen op rendement te maximaliseren.
Zet die extra inkomsten van je side hustle zeker opzij en zorg dat je hierover rendement ontvangt.
11. Vergeet niet in jezelf te investeren
Met een side hustle verdien je in het begin waarschijnlijk niet zo veel, maar dat maakt niet uit. Het gaat erom dat je léért. Je investeert ermee in je kennis en vaardigheden, waarmee je jouw verdiencapaciteit vergroot en waarmee je de regie neemt in de financiële planning van jouw leven.
Veel leer je door het gewoon te doen, maar er zijn ook manieren om sprongen te maken. Een van die manieren is een online cursus.
Zo heb ik zelf al mijn kennis van de afgelopen 15 jaar gebundeld in een complete handleiding naar een online inkomen via internet. Mocht je interesse hebben, dan kun je daarover hier meer lezen.
12. Maak een plan voor je pensioen
Misschien lijkt het voor jou nog ver weg. Maar slim plannen betekent ook rekening houden met later. Je wilt misschien niet je hele leven blijven ‘hosselen’. Hoe zorg je voor een inkomen als je een stap terug wilt doen?
Het beste advies is om niet te laat aan je pensioenplanning te denken, door te sparen in pensioenfondsen of andere langetermijnbeleggingen. Een solide pensioenplan zorgt voor financiële zekerheid in je latere jaren.
Gelukkig ben je niet (alleen) aangewezen op een pensioen van een werkgever, maar heb je ook talloze andere mogelijkheden om iets op te bouwen. Zeker als je de bovenstaande adviezen hebt opgevolgd en beschikt over activa die iets opleveren.
Interessante boeken over financiële planning
De bovenstaande lessen komen voort uit enkele van de meestgelezen boeken op het gebied van persoonlijke financiën en bieden een solide basis voor iedereen die zijn financiële toekomst wil verbeteren.
Veel lessen vind je in alle boeken terug. Dat zijn grotendeels de basislessen die ik hierboven heb geschreven. Maar elke schrijver legt weer andere accenten die je aan kunnen spreken of juist niet. Daarom is het interessant om zelf ook eens wat van die boeken aan te schaffen of uit de bibliotheek te halen om te zien of je erdoor geïnspireerd wordt.
Dit zijn de belangrijkste boeken waar ik deze lessen uit heb gehaald. Via de links klik je door naar de boeken op bol.com.
I will teach you to be rich – Ramit Sethi
Nederlandse uitgave van het Amerikaanse boek van Ramit Sethi. Een van de beste boeken over financiële planning die ik heb gelezen. Sethi heeft een slim systeem om schulden af te betalen en te investeren om zo je eigen Rijke Leven te beginnen. En hij doet dat heel inspirerend.
Natuurlijk zijn veel voorbeelden Amerikaans, maar de vertalers hebben hun best gedaan om dit naar de Nederlandse situatie te vertalen. Als je maar één boek over financiële planning leest, laat het dan dit boek zijn.
Elementaire gewoontes – James Clear
In de Amerikaanse versie heet dit boek Atomic habits. Het gaat erover hoe je slechte gewoontes om kunt buigen naar goede gewoontes door ze stap voor stap aan te pakken en in je leven op te nemen.
Mensen denken nog te vaak: om een grote verandering in mijn leven door te voeren, moet ik meteen grote stappen zetten. Maar dat is niet zo. Sterker nog, via de methode van James Clear lukt het beter. Niet per se een boek over financiële planning, maar de principes gaan zeker op. Echt een aanrader.
Het 80/20-principe – Richard Koch
Ook dit boek gaat niet direct over persoonlijke financiën. Maar het biedt toch zeer wijze lessen als je met het onderwerp aan de slag gaat. 80% van het resultaat wordt bereikt door 20% van de inspanning. Dat is de basis van het 80/20-principe. Volgens de auteur zie je dit niet alleen terug in organisaties, maar in alles in het leven en ik ben geneigd om daarin mee te gaan.
Belangrijkste les: kijk of je je meer op die 20% kunt richten. Dan is de kans groot dat je meer en betere resultaten bereikt en tegelijkertijd minder hard werkt en leukere dingen doet.
Overigens is het 80/20-principe ook van toepassing op het boek zelf, zoals anderen al opmerkten in hun recensies. 20% van de waardevolle informatie in dit boek leidt tot 80% van de resultaten. De rest is leuk ter ondersteuning, maar heb je niet per se nodig.
The 4 Hour Work Week – Tim Ferriss
Inmiddels een klassieker. Ook wel bekend onder als de Werkweek van 4 uur in de Nederlandse vertaling. De inhoud is op zich niet zo bijzonder. Die staat beter verwoord in andere boeken, zoals het boek van Richard Koch hierboven. De belangrijkste les zit ‘m in het concept: een werkweek van 4 uur is mogelijk, als je denkt buiten de bestaande kaders.
Veel mensen worden hierdoor getriggerd (mijzelf incluis) en daarom zet ik ‘m er toch bij.
Rijke pa, arme pa – Robert T. Kiyosaki
Het boek waar het financieel bewustzijn voor velen mee begon is het boek Rich Dad Poor Dad van Robert Kiyosaki. Wat hij goed doet is het verschil uitleggen tussen activa en passiva. Ofwel, zaken die je geld opbrengen versus zaken die je geld kosten. Ook legt de auteur goed uit dat je in jezelf moet investeren als je financieel wijzer wilt worden. Een soort van bijbel op het gebied van persoonlijke financiën die je in alle lijstjes terugvindt.
The Millionaire Fastlane – MJ DeMarco
Een goed boek over persoonlijke financiën, in de zin dat het de zaken anders aanpakt dan veel andere boeken.
In plaats van de bekende lessen over besparen en maar maximaal 90% van wat je verdient uitgeven en zo de lange weg naar welvaart te bewandelen, kiest deze auteur voor de ‘fastlane’. Dat betekent dat je de snelle weg naar welvaart en een rijk leven kiest. Bouw een business in plaats van te kiezen voor het conventionele pad.
De auteur kiest voor een leesbare benadering en hangt er ook een model aan. Je moet blijven werken aan je systeem, waarmee je jezelf zo veel mogelijk buiten spel zet. Hoe groter de impact die je kunt maken, hoe meer je verdiensten zullen zijn. Een opvallende aanrader tussen de vele boeken over financieel succes, die vaak dezelfde dogma’s herhalen.
De psychologie van geld – Morgan Housel
Dit boek schetst dat je niet slim hoeft te zijn om rijk te worden. Goed omgaan met geld (en er zo veel meer van krijgen) heeft veel meer te maken met gedrag dan me intelligentie. Belangrijke lessen om tot je te nemen.
De rijkste man van Babylon – George Clason
Niets wat je niet ook in moderne boeken over financiële educatie vindt, maar dit boek was in 1926 (!) wel mooi het eerste. Bovendien zijn de metaforen van het oude Babylon mooi gevonden. Belangrijkste les: de basis voor financiële onafhankelijkheid leg je door jezelf eerst te betalen, elke maand weer.
Over geld praat je wel – Vincent Kouters
Niet veel dingen die je niet ook in andere geldboeken vindt, maar journalist Vincent Kouters schrijft het wel heel aantrekkelijk en beeldend op. Plus: hij gaat uit van de Nederlandse situatie.
Het idee om een ton bij elkaar te sparen en zo ‘tonnair’ te worden is een vondst. Een goed voorbeeld van hoe belangrijk het is om een doel te stellen als je het ook wilt halen.
Daarnaast geeft de auteur goede tips voor beginners die controle willen krijgen over hun financiën. Overigens volgde ik Vincent al langer via zijn nieuwsbrief en podcast (samen met Aaf Brandt Corstius, inmiddels beëindigd) en daarmee heb ik een groot deel van de inhoud van het boek al gelezen en gehoord.
Miljonair met een gewone baan – Oeds-Jan Postma
Nog een oorspronkelijk Nederlandstalig werk tussen al het Amerikaanse geweld voor de broodnodige balans.
Het laat zien dat je met een simpel geldplan meer financiële vrijheid creëert. Belangrijkste les: bedenk bij alles of je het écht nodig hebt. Zet vervolgens alles wat je kunt missen opzij voor rendement.
Een compleet andere benadering dan bijvoorbeeld The Millionaire Fastlane, maar dat maakt het juist zo interessant.
Wil je van alle boeken die ik heb gelezen zien hoe ik ze heb beoordeeld? Kijk dan op mijn profiel op Goodreads.
Pro-tip: mocht je meer willen weten over de precieze aanpak die ik heb gekozen bij mijn financiële planning of begeleiding bij je eigen reis nodig hebben, dan kun je eens naar mijn cursus Online geld verdienen kijken. Als je die aanschaft, word je meteen lid van de Community waar je me al je vragen over dit onderwerp kunt stellen.