Statistiekensoftware Google Analytics staat op vrijwel alle websites, omdat het lange tijd dé tool was om het gedrag van bezoekers bij te houden en bovendien gratis. Het merk Google wekte daarnaast vertrouwen sinds de opkomst van blogs, websites en webshops. Maar toch was daar altijd het knagende gevoel: als iets gratis is, ben je zelf het product (of je betaalt met de data van jouw bezoekers). En ook: kunnen webstatistieken nu niet wat makkelijker en overzichtelijker, zonder al die poespas die je toch nooit gebruikt? Welkom Fathom Analytics.
Een haat-liefdeverhouding met Google Analytics
Voor mijn eigen websites gebruik ik ook al sinds jaar en dag Google. Ja, er was er ook andere software om te kiezen, maar dan op de manier waarop er ook andere zoekmachines zijn dan Google: eigenlijk is er geen alternatief.
Maar de tijden zijn veranderd, zou je kunnen zeggen. Er zijn steeds meer zorgen over privacy, website-eigenaren kunnen maar niet wennen aan Google Analytics 4 en er zijn nu ook alternatieven, die steeds nadrukkelijker op de deur kloppen.
Logisch ook, want hoewel de Analytics van Google ons prima hebben gediend, zijn er ook veel nadelen. Op het gebied van privacy en gebruiksvriendelijkheid, om maar eens de 2 grootste te noemen.
Ik heb zelf al jaren de code van StatCounter (een webstatistiekentool die je gratis kunt gebruiken, maar die ook een betaalde variant heeft) naast de code van Analytics staan, juist omdat ik het prettig vind om een simpele tool te hebben die in één oogopslag toont hoe mijn websites ervoor staan.
Bij Google Analytics moet je toch eerst dieper in de afzonderlijke ‘property’s’ duiken of een eerste overzicht te krijgen. Maar nu is er dus Fathom Analytics. Zou deze software tot een potentiële Google Analytics-killer uit kunnen groeien?
Overigens zijn er ook andere tools zoals Fathom, die privacy en eenvoud propageren. De belangrijkste vergelijkbare concurrent van Fathom Analytics lijkt Plausible Analytics te zijn, die qua look and feel veel met Fathom deelt.
Dan zijn er ook nog tools die weer meer weghebben van Analytics zoals Piwik Pro. In deze review focus ik me echter volledig op Fathom Analytics, dat ik nu ongeveer een maand heb kunnen testen.
De installatie
Fathom Analytics op je site installeren is simpel, maar begint er altijd mee dat je je creditcardgegevens moet invoeren voor de facturatie na je gratis proefperiode. Hebben we meteen het eerste nadeel te pakken.
Natuurlijk snap ik dat het zo werkt, maar het voelt toch een beetje vervelend om meteen financiële informatie te moeten invoeren en te weten dat het je geld kost als je geen actie onderneemt. Zet een notificatie in je kalender wanneer je weer moet opzeggen om te voorkomen dat je creditcard wordt aangeslagen.
De tweede stap is dat je een website opgeeft, waarna je een code krijgt die je in de code van je website plakt. Dat doe je na de <head> en voor de </head> in je website. Krijg je het hiervan al Spaans benauwd? Dan is het goed om te weten dat je ook een WordPress-plugin kunt gebruiken.
Als je die van Fathom zelf installeert, heb je nergens omkijken naar. Maar ook een WordPress-plugin waarmee je het stukje script zonder zelf in de code te gaan rommelen kunt plakken, kun je gebruiken (zoals Header Footer Code Manager).
Sommige WordPress-thema’s bieden ook bij de instellingen zelf de mogelijkheid om een stukje code te plakken. Grote kans dat hier op dit moment de code voor Google Analytics voor jouw website staat.
Nadat de code eenmaal op je website staat, klik je op ‘Verify my site’ en laadt het dashboard meteen de actuele gegevens van je website in.
In deze video bespreek ik de belangrijkste functies en het dashboard van Fathom Analytics:
Voordelen van Fathom Analytics
De installatie is makkelijk en binnen een paar minuten gepiept. Ook is het stukje code maar heel klein, zodat het je website niet onnodig vervuilt. Maar wat zijn de andere grote voordelen van Fathom Analytics ten opzichte van Google Analytics?
Overzicht
Een van de belangrijkste voordelen is wat mij betreft het snelle overzicht dat Fathom geeft. Het dashboard biedt op één pagina eigenlijk alles wat je wilt weten over je website en dat op een manier waarbij je geen rapporten hoeft samen te stellen.
Importeer gemakkelijk data uit Universal Analytics en GA4
Met de overgang naar GA4 kun je niet makkelijk meer bij je data uit Universal Analytics (de vorige versie van GA). Maar Fathom biedt de mogelijkheid om die data te importeren in het dashboard, zodat je direct vergelijkingen kunt maken met de data van vorige maand en vorig jaar. Handig!
Het importeren van data uit Google Analytics ging supergoed. Ik heb bezoekerscijfers van tot wel 15 jaar terug kunnen importeren. Alleen de gemiddelde tijd die een gebruiker op de site doorbracht, lijkt voor een bepaalde periode niet helemaal correct over te zijn gekomen.
Alles in één klik
Vrijwel alles wat je wilt onderzoeken, is met één klik bereikbaar. Klik op ‘comparison’ om een vergelijking met een vorige periode te maken. Klik op een specifieke url om alleen de data van die pagina te zien.
Klik op vandaag, gisteren, laatste 7 dagen, laatste 30 dagen enzovoorts. De tool geeft je alle inzichten op een presenteerblaadje en het gebruik is heel intuïtief. Je hebt dus niet eerst een complete cursus nodig om de statistieken te kunnen begrijpen.
Vooral het meten van views/kliks per pagina is heel handig als je bijvoorbeeld adverteerders hebt die willen weten hoeveel bezoekers er op een bepaald artikel zijn gekomen. Bij Fathom hoef je hier geen rapport voor te genereren, maar is de informatie in één klik zichtbaar.
Geen frutsels die je toch nooit nodig hebt
Ja, met Google Analytics kun je heel veel meten, ook vanuit ads. Maar als je voldoende hebt aan wat basisfuncties (waar komen bezoekers vandaan, hoe klikken ze weer weg, wat is de populairste inhoud van mijn website, welke nieuwsbrieven waren een succes), dan is Fathom Analytics een verademing. Er zijn weinig toeters en bellen. Je vindt alles meteen terug. De kracht van weglating is hier duidelijk omarmd.
Meten met een stukje code
Soms wil je conversies meten of bijvoorbeeld uitgaande kliks. Ook als je privacy belangrijk vindt, kan dat. Je moet er dan alleen voor zorgen dat je hiervoor een extra stukje code op je website toevoegt. Dan zogt die code ervoor dat de data netjes in je dashboard terechtkomt. Instructies hiervoor staan duidelijk op de website van Fathom beschreven.
Realtime tracking
Vanwege pricacyproblemen heeft Google in Analytics de realtimeweergave moeten aanpassen. Nu zie je daar alleen bezoekers van de afgelopen 30 minuten of de afgelopen 5 minuten. Omdat Fathom is gebouwd met privacy van de gebruiker als uitgangspunt, kun je daar wel de echte realtime data zien.
In de zwarte balk boven aan het dashboard klik je op ‘X people on your site’ om te zien op welke pagina’s de bezoekers zich in realtime bevinden. Zo zie je meteen of een uitgestuurde e-mail of een geplaatste link op sociale media effect heeft.
Geen cookiebanner nodig als je alleen statistieken bij wilt houden
Omdat je website met Fathom geen gebruikersgegevens vastlegt die te herleiden zijn tot een persoon, hoef je geen cookiemelding te tonen als je alleen gebruikmaakt van statistiekensoftware.
Met de invoering van de Europese Digital Market Acts liggen gegevens die techreuzen als Google zonder toestemming mogen gebruiken, nu sterk aan banden. Voor vrijwel alle toepassingen van Google Analytics heb je nu dus eigenlijk een goedgekeurde ‘cookie notice’ nodig.
Overigens heb je zo’n melding wel degelijk ook met Fathom nodig, als je advertenties op je website wilt laten zien.
Simpele code die je website niet vertraagt
In een tijd waarin snelheid van je website alles is, is het goed om te weten dat de code van Fathom maar één regeltje in de header van je website vereist. Geen hele lap waarmee je je website kunt vertragen en dat is een groot voordeel.
Ondersteuning via e-mail
Een andere bijzonder groot voordeel ten opzichte van Google Analytics, is dat de mensen achter Fathom gewoon bereikbaar zijn. Je kunt een e-mail sturen en daar krijg je dan ook echt een reactie op. Niet van een bot, maar van een mens. Dat is een fijn idee als je hulp nodig hebt bij wat dan ook.
Affiliateprogramma Fathom Analytics
Dit is niet voor iedereen relevant, maar misschien toch interessant om te weten. Fathom Analytics wil graag groter worden en maakt daarom gebruik van een partnerprogramma.
Voor elke betalende klant die zich aanmeldt via jouw persoonlijke link, krijg je 25% commissie per maand, zolang de klant lid blijft. Degene die zich via jouw link aanmeldt, krijgt zelf 10 dollar korting op de eerste factuur. De uitbetalingen zijn via PayPal.
Wil je Fathom zelf ontdekken, gebruik dan mijn persoonlijke link om van die korting te profiteren (de eerste 30 dagen kun je het sowieso gratis gebruiken).
Nadelen van Fathom Analytics
Zijn er ook nadelen? Jazeker! Het grootste nadeel is vanzelfsprekend dat het niet gratis is. En gratis webstatistieken, dat is waar we de afgelopen 20 jaar gewend aan zijn geraakt.
Je betaalt voor dit pakket minimaal 15 dollar per maand voor maximaal 100.000 ‘data points’, zoals Fathom ze noemt. Dat zijn in de praktijk pageviews en ‘events’ gecombineerd.
Je kunt tot 50 websites toevoegen aan Fathom, maar aan die 100K pageviews zit je dan natuurlijk al snel. Heb je een populaire site, dan zit je daar al met één website aan.
Als je meer verbruikt dan wat in je abonnement is inbegrepen, stopt Fathom niet met het bijhouden van webstatistieken, maar moet je wel overstappen naar het volgende plan van 200K ‘data points’ dat 25 dollar per maand kost. Heb je meer bezoekers, dan kom je uit bij 45 dollar voor 500K pageviews. En zo loopt het verder op.
Zie de prijstabel hieronder.
Ja, je kunt 2 maanden gratis krijgen als je meteen voor een jaar betaalt. Maar het is wéér een abonnementje, terwijl je er al zo veel hebt
Een ander nadeel is dat Fathom – juist door de aandacht voor privacy – moeilijk aan advertentiecampagnes en funnels te koppelen is. Ook kun je geen individuele bezoekers en hun gedrag bestuderen. Daarvoor heb je al snel geavanceerdere tools nodig zoals GA4, eventueel in combinatie met andere software als Hotjar. Maar dat brengt zoals gezegd ook weer privacyproblemen met zich mee.
Nog een nadeel (waar aan wordt gewerkt, zo heb ik begrepen) is dat Fathom niet aan Google Search Console is te koppelen. De voormalige webmasterhulpprogramma’s bieden een schat van informatie aan elke website-eigenaar, waaronder de posities in Google, het aantal vertoningen en de CTR. Het zou mooi zijn als deze koppeling er snel komt en wat mij betreft misschien wel een must om er voor te (blijven) betalen.
Als je gewend bent om adverteerders inzicht te geven met Google Analytics en je stapt over op een ander systeem, dan kan dat ook in je nadeel werken. Veel inkopers van bijvoorbeeld media werken alleen maar met Google en zijn producten. Als je jouw statistieken via een ander platform presenteert, dan kun je bij dit pakket net buiten de boot vallen.
Je kunt dit oplossen door de code van GA4 (voorlopig) op je website te houden (maar daarmee maak je je website dan weer trager en je profiteert niet van de privacyvriendelijkheid van deze tool).
Het laatste nadeel – en zeker niet onbelangrijk als je jouw digitale imperium vanaf je smartphone runt – is dat er vooralsnog géén app beschikbaar is.
Google Analytics kun je snel en makkelijk even on the go checken, maar bij Fathom moet je inloggen op de website (die overigens wel een mobiele variant heeft). Maar misschien komt die app er in een later stadium ook nog wel.
Conclusie: is Fathom werkelijk een simpel alternatief voor Google Analytics?
Hoe nuttig je Fathom vindt, hangt af van je interesse in je bezoekers en wat je met die data wilt. Net als Google Analytics biedt Fathom alleen geaggregeerde gegevens, zonder de mogelijkheid om individuele bezoekers te analyseren voor diepgaandere gedragsinzichten. Daarvoor moet je dan weer andere tools op je website installeren, zoals Hotjar of Clarity van Microsoft.
Dit is een beperking als je het gedrag van je bezoekers beter wilt begrijpen en wilt zien waarom delen van je site niet beter presteren en waarom bezoekers niet converteren.
In tegenstelling tot Google Analytics neemt Fathom privacy bijzonder serieus, is het gemakkelijk te installeren en te gebruiken en heeft het geen last van data-latentie, waardoor alle informatie steeds in real-time beschikbaar is.
Ook het overzicht van al je website en de actuele bezoekersaantallen is een heel fijne optie voor de beheerder van verschillende websites.
Fathom Analytics is een zeer eenvoudige tool voor website-analyse met een gebruiksvriendelijke interface en een paar handige functies voor het volgen van websitegebeurtenissen en marketingcampagnelinks. De leercurve is minimaal en hoewel de documentatie goed is, zul je er waarschijnlijk niet vaak op terug te hoeven grijpen.
Nu ik Fathom Analytics ongeveer een maand gebruik, merk ik dat ik zelden nog bij Google Analytics kijk. Het snelle overzicht van Fathom heeft alles wat ik nodig heb, op een aantrekkelijkere manier dan StatCounter.
De grote vraag is natuurlijk: is het maandelijkse abonnement van 15 dollar het je waard op alle eenvoudige statistieken op één pagina te zien?
Is het in het algemeen wat waard om te betalen voor wat je ook gratis kunt krijgen? Soms wel. Dat hangt af van het gemak dat je ervoor terug krijgt en bijvoorbeeld hoe belangrijk privacy voor je is. Fathom kan je tenslotte ook tijd opleveren en betere inzichten, als je altijd loopt te stoeien met GA4.
De vraag kun je uiteindelijk alleen maar zelf beantwoorden door het eens te proberen. Voeg gewoon de code toe aan je website en bekijk het dashboard in Fathom. De code van Google Analytics kun je laten staan. Zeg je binnen deze proefperiode van 30 dagen op, dan betaal je niets.
Ik geef Fathom Analytics 3,5 van de 5 sterren (dat wordt een 4/5 als er een koppeling met Search Console is!).
Als je je via deze link aanmeldt, krijg je 10 dollar korting op je eerste factuur.
Beeld: usefathom.com.