Als je een blogartikel schrijft of een update op sociale media plaatst, moet je zorgen dat alle feiten kloppen, dat is logisch. Of toch niet? Soms kan het handig zijn om er juist een foutje in te laten sluipen.
Ik heb het hier al vaker gezegd. De meeste reacties krijg ik op mijn blogartikelen waar een foutje in staat. Een foutieve verwijzing, een onjuist woordgeslacht of – de Heilige Graal der Taalfoutjes – een d/t-fout en de reaguurders laten van zich horen.
Zeker op het blog van een tekstschrijvers scheppen ze er een satanisch genoegen in om je te wijzen op die verschrikkende fout tegen de spelling of grammatica.
In het bijzonder als de post zelf over taal gaat, uiteraard. Maar ook bij andere onderwerpen kun je op reacties rekenen als lezers je betrappen op foutjes in je schrijverij. En laat dat nu net een handige tactiek zijn om de interactie te bevorderen!
Maak een foutje met data
Op Facebook op 6 maart een bericht plaatsen waarin je vrouwen feliciteert met Internationale Vrouwendag. Terwijl Vrouwendag eigenlijk pas op 8 maart is. Daar zul je (niet zo) fijntjes op gewezen worden, maar dan kun je wel weer laconiek reageren met dat het ‘eigenlijk elke dag vrouwendag zou moeten zijn’.
Een eerdere fout rechtzetten kan ook aanleiding zijn voor extra aandacht. Dat heeft Alberto Angela bijvoorbeeld gedaan, met zijn boek over Pompeï, waarbij hij onderbouwt waarom de uitbarsting niet op 24 augustus 79 n. Chr. heeft plaatsgevonden, maar op 24 oktober 79 n. Chr.
Een opzettelijke vergissing in een berekening
Nog zo’n klassieker. Als je je lezers iets voor gaat rekenen (bijvoorbeeld over hoeveel dagen het weer kerst is of wat je netto overhoudt aan een bruto loon) reken er dan maar op dat er lezers zijn die mee gaan rekenen. Als het dan niet klopt, denken ze: nu heb ik ‘m. Kun je altijd reageren met: ik wou zien of je wel op zat te letten.
Opzettelijke fouten in spelling of grammatica
In vacatures komt het regelmatig voor dat er een ’taalgoeroe’ wordt gezocht. Om je kennis als potentiële sollicitant te etaleren, mag je dan op zoek gaan naar de taalfout in de vacature.
Haal personen of historische gebeurtenissen door elkaar
Maak een foutje in de naam van een persoon uit de geschiedenis of haal historische gebeurtenissen door elkaar. Nu moet je wel oppassen, want hiermee begeef je je op glad ijs, maar je kunt er donder op zeggen dat je reacties krijgt.
Laat iets weg
Een beproefde tactiek: vertel niet het hele verhaal, maar laat iets weg. Dat gebeurt dagelijks in de vele voorbeelden van framing die we over ons uitgestort krijgen. Als de omissie in je verhaal opvallend genoeg is, zullen lezers zich niet onbetuigd laten.
Een stellige mening innemen
Een mening innemen is natuurlijk geen fout, maar in ons gepolariseerde klimaat vaak wel reden voor reacties. Zeker als het om controversiële onderwerpen gaat. Iedere columnist kan dat beamen. Een tip kan dan ook zeker zijn om het eens wat scherper op te schrijven dan je eigenlijk bedoelt!
Copywriting
Natuurlijk, ook copywriting is soms opzettelijk fouten maken. Zodat de tekst meer opvalt of een reactie oproept. Soms maakt de copywriter een taalgrapje ten koste van de grammatica. Of een bewuste fout die de boodschap beter communiceert. Dat moet allemaal kunnen voor het hogere doel. De teksten moeten tenslotte iets verkopen.
Ook in fictie kun je fouten maken
In het schrijven van fictie lijkt het maken van fouten al helemaal ‘not done’. Je moet er toch te allen tijde voor zorgen dat wat je schrijft ook klopt? Toch zijn er ook bij het schrijven van romans redenen om opzettelijk foutjes te maken. Schrijver Chuck Palahniuk heeft het erover dat hij zijn publiek een ‘overwinning gunt zodat ze zich slimmer kunnen voelen’.
Conclusie: niet slordig, maar slim schrijven
Voor al deze tips geldt: het is natuurlijk geen vrijbrief om opzettelijk desinformatie te verspreiden of om slordig te worden in je schrijfwerk.
Maar met een strategisch geplaatst foutje kun je mogelijk wel wat om reacties uit te lokken of een gevoel op te wekken bij je publiek. Zeker op platforms als LinkedIn, Facebook, Instagram en X krijg je zonder commentaar een stuk minder bereik. Dan lijkt het een slimme strategie.
Hoe contra-intuïtief het ook lijkt, fouten maken kan écht in je voordeel werken. Bij creatief schrijven zorgen gebrekkige karakters ervoor dat je lezerspubliek sympathiek tegenover hen staat. De lezer krijgt een goed gevoel over zichzelf en raakt meer betrokken bij het verhaal.
En dit werkt ook in het echte leven. In plaats van je eigen superioriteit te demonstreren, is het vaak nuttiger om andere mensen zich superieur te laten voelen. Als je dom overkomt in het bijzijn van anderen, geef je je toehoorders een overwinning. Maar wie het laatst lacht…
Je moet het natuurlijk wel durven… Daarom hoor ik nu graag van jou. Maak je zelf al weleens een opzettelijke foutje in je social posts, in je blogartikelen of in andere teksten?
Beeld boven: Midjourney.