Bijgewerkt op 11 november 2020
Moeten we ons als (tekst)schrijvers zorgen gaan maken? Ter gelegenheid van de campagne Nederland Leest (om meer mensen aan het lezen te krijgen), presenteerde Ronald Giphart een verhaal dat hij samen met een robot schreef. Het verhaal is een nieuw hoofdstuk dat is toegevoegd aan het beroemde SF-boek Ik, Robot van Isaac Asimov.
Nederland Leest
Het thema van Nederland Leest in 2017 is robotica. Isaac Asimov (1920-1992) was misschien wel de grootste sciencefictionauteur aller tijden. Hij schreef een groot aantal boeken die zich in de toekomst afspeelden en een aantal van de voorspellingen die hij deed kwamen ook uit.
Ook bedacht hij de drie belangrijke wetten der robotica, die een centrale rol spelen in de film I, Robot (2004) met Will Smith in de hoofdrol.
Nu wil de Stichting Collectieve Propaganda voor het Nederlandse Boek graag dat we met elkaar in discussie gaan over dit thema. Zou je je willen laten opereren door een robot? Of als oudere laten verzorgen door een robot? Verliefd kunnen worden op een robot? Je kunt deelnemen aan de discussie door vragen op de website te beantwoorden.
In debat over robotica
Ook maakt Ronald Giphart de komende maand een tournee door Nederland, waarbij hij zal vertellen over robotica en zijn schrijfexperiment. Ter afsluiting van de leesmaand organiseren NBD Biblion en de Bibliotheek AanZet een slotdebat in Bibliotheek het Kruispunt te Barendrecht. Het thema waarover je die avond kunt debatteren is: ‘Een robot als collega’. Pikken robots straks nog meer banen in? En wat als ze slimmer worden dan mensen?
Asibot
Ronald Giphart gaf de discussie alvast een voorzet door de afgelopen zomer samen met de ‘schrijfrobot’ Asibot een verhaal te schrijven. Giphart kwam steeds met een eerste zin, waarna de kunstmatige intelligentie van Asibot drie zinnen als vervolg voorstelde. Deze zinnen werden letter voor letter opgebouwd, door na elke letter een voorspelling van de volgende letter te doen.
Om deze acties uit te kunnen voeren hebben wetenschappers van het Meertens Instituut Asibot eerst geleerd wat literatuur is. Hij is ‘geladen’ met zo’n 10.000 Nederlandstalige werken uit de internationale literatuur. Zo kan hij verschillende ‘stemmen’ imiteren, waaronder die van Nescio, Gerard Reve, Kristien Hemmerechts, Isaac Asimov en Ronald Giphart zelf.
Folkert Karsdorp van het Meertens Instituut vertelt:
‘Wij mensen kunnen nooit tienduizend romans lezen in ons leven, maar een robot heeft dat zo gedaan. Na een weekje heeft hij al die informatie in zich om zelf zinnen mee te kunnen maken. Dat gaat dan natuurlijk wringen of botsen, maar soms is het ook verrassend leuk. En dat het verrassende nieuwe processen oplevert waardoor een auteur geprikkeld wordt om verder te denken is ook het idee.’
Een origineel verhaal
Waar eerdere schrijfrobots alleen al bestaande teksten wisten op te lepelen of slechts simpele teksten als sportuitslagen en korte nieuwsfeitjes konden produceren, gaat Asibot een stap verder. Hij produceert een origineel verhaal, dat er nog niet eerder was. Voorlopig heeft de robot wel de intensieve hulp van een creatief brein als dat van Giphart nodig. De schrijver schat de verhouding tussen zijn inbreng en die van Asibot op 50-50.
De schrijfrobot aan het werk (beeld: CPNB):
De schrijver als dirigent
Volgens Giphart waren de voorgestelde zinnen van Asibot niet allemaal even logisch. ‘Asibot is een weerbarstig kind.’ De schrijver voelde zich af en toe een dirigent voor een rommelig orkest, zo zegt hij. Tegenover Trouw vertelt hij: ‘Zodra mijn redacteur de stukken onder ogen kreeg die de robot had geschreven, was het: ‘Óf je was dronken, óf dit komt van de robot.’
De schrijver is dan ook niet bang dat schrijfrobots zijn werk binnenkort overnemen. En zelfs als ze echt helemaal zelfstandig een roman zouden kunnen schrijven, dan blijft hij ook gewoon zijn werk doen. ‘Ik schrijf voor de lol en voor mijzelf en pas in tweede instanties voor lezers en uitgevers.’
Zelf schrijven met Asibot
Vanaf 6 november kunnen we zelf kijken hoe het met de literaire kunsten van de schrijfrobot is gesteld. Via de speciale website asibot.nl kun je samen met Asibot aan je eigen artificiële verhaal werken.
Het boek Ik, Robot met het extra verhaal van Asibot en Ronald Giphart krijg je van 1 tot en met 30 november als cadeautje van je bibliotheek, zolang de voorraad strekt.
Wat denk jij? Gaan de schrijfrobots straks ook het laatste exclusieve domein van de mens – zijn creativiteit – overnemen?
Beeld: YouTube.