Bijgewerkt op 21 mei 2021
Op 20 november 2009 zette ik de stap en schreef ik me in bij de Kamer van Koophandel. Ik werkte toen nog in loondienst, maar wilde daarnaast iets voor mezelf beginnen. Binnen een halfjaar had ik het zo druk met Doyoucopy ik ontslag nam.
Misschien sta je zelf op het punt om ook de stap naar zelfstandigheid te zetten. Om je alvast een voorsprong te geven deel ik in dit blogartikel graag de lessen die ik de afgelopen 10 jaar als freelancer heb geleerd.
1. Begin gewoon
Mocht je nog twijfelen om te gaan freelancen, begin dan gewoon. Je hoeft niet altijd rigoureus te werk te gaan en meteen ontslag te nemen van je baan in loondienst. In overleg met je werkgever kun je misschien comfortabel naast je vaste werk beginnen en je freelancepraktijk zo geleidelijk uitbouwen.
Ik ben blij dat ik 10 jaar geleden gewoon begonnen ben. Anders had ik nu waarschijnlijk nog in loondienst gewerkt. Ondanks alle minder leuke dingen, is voor jezelf beginnen het volgens mij 100% waard.
Maar: wees je er wel van bewust dat freelancen niet voor iedereen is weggelegd. Je hebt veel discipline en toewijding nodig. En je moet er mee om kunnen gaan dat er aan het einde van de maand niet automatisch een leuk bedrag op je rekening wordt gestort.
Lees voor de zekerheid mijn blogje over het leven van de freelance copywriter. Wil je daarna nog steeds gaan freelancen, zet dan gewoon de stap.
2. Kies een specialisme
Bepaal waar jouw toegevoegde waarde als freelancer ligt. Maak (voor jezelf en voor anderen) helder wat jouw specialisme is. Dat schept veel duidelijkheid, je doet dingen die je beter liggen en waarvoor je een hoger tarief kunt vragen.
Zelf heb ik te lang gewacht om me te specialiseren in webteksten en vindbaarheid in de zoekmachines. Ik wilde de eerste jaren als freelancer te veel ‘alles doen’ en reclamebureautje spelen.
Maar juist met een specialisatie steek je als freelancer boven het maaiveld uit en kun je veel gerichter klanten binnenhalen.
3. Vergeet je eigen marketing niet
Iedere freelancer heeft weleens een rustige periode. Daar moet je een beetje tegen kunnen. Niet meteen in paniek raken. Die drukkere periode komt ook weer. Een belangrijke les die ik heb geleerd is dat je niet op de rustige periode moet wachten om jezelf te gaan promoten.
Toch is dat de strategie die veel freelancers volgen. Als ze even niks te doen hebben, gaan ze bellen, bloggen, updates op sociale media plaatsen en netwerkborrels aflopen. Zodra ze vol zitten met werk, stoppen ze abrupt met promotie en het opvolgen van aanvragen, waarna ze de volgende maand opnieuw zonder werk zitten. Een bijzonder vermoeiende cyclus.
Als je standaard elke week tijd reserveert om aan je eigen marketing te werken, ben je veel slimmer bezig. Zelf heb ik veel baat gehad bij de blogartikelen die ik zo’n 5 jaar geleden elke vrijdag begon te publiceren. Ook als ik het eigenlijk te druk had, maakte ik hier steevast tijd voor vrij.
Bloggen is slechts één voorbeeld. Misschien ligt een andere vorm van marketing jou wel beter. Je kunt bijvoorbeeld ook denken aan het maken van video’s, het opnemen van een podcast of het organiseren van een webinar.
4. Blijf leren
Jezelf blijven ontwikkelen is van levensbelang als je freelancer bent. Wat je verkoopt is tenslotte jouw expertise en die van jou alleen. Zorg er maar beter voor dat je bij blijft bij de nieuwste ontwikkelingen in je vakgebied.
Lees boeken en blogs van andere specialisten, volg cursussen en doe opleidingen. Specialiseer je verder als dat nodig is. Freelancen betekent dat je doorlopend aan het leren bent. Sterker nog, dat is waarschijnlijk waarom je aan het freelancen bent (of waarom je het overweegt).
5. Stel grenzen en durf nee te zeggen
In het begin van je freelance-carrière is het moeilijk om nee te zeggen. Je bent bang dat je kansen mist en dat je inkomen laag blijft. De kans is dan groot dat je ook ja zegt op projecten die je eigenlijk helemaal niet liggen. Ook mij is dit overkomen.
Volgens mij overkomt het trouwens iedereen die voor zichzelf begint. Dus waarom ik deze les in dit rijtje opneem, is me niet helemaal duidelijk. O ja, je kunt dan in ieder geval niet zeggen dat ik je niet gewaarschuwd heb…
Hetzelfde geldt voor grenzen stellen aan de tijd die je aan je klanten besteedt. Je hebt als freelancer ook recht op privétijd en tijd die je met je familie doorbrengt. Wees je daarvan bewust als je in het weekend of tijdens je vakantie weer eens een mailtje wilt beantwoorden.
6. Doe aan reputatiemanagement
Je belangrijkste troef als freelancer is je reputatie. Zorg ervoor dat die reputatie geweldig is. Vraag niet alleen om aanbevelingen en recensies, maar zorg er ook voor dat je afspraken nakomt en deadlines respecteert.
Verwijs klanten voor wie je niet wilt werken vriendelijk door naar een conculega en praat in geen geval slecht over je concurrentie. Ook zorg je voor een vlotte afhandeling van mail en telefoon en een goed systeem in je facturering.
Een goede reputatie betaalt zich altijd dubbel en dwars terug.
7. Vraag niet te weinig
In het begin hebben veel freelancers moeite met een marktconforme beloning. Nou ja, niet om die te ontvangen, maar vaak wel om die te vragen. Als je goed bent in je vak en je kunt een probleem oplossen voor je klant, dan ben je jouw geld echt wel waard.
Een valkuil is dat je denkt: dit bedrag gaat de klant echt niet betalen. Om vervolgens voor een schijntje aan de slag te gaan. Maar daarmee snij je jezelf flink in de vingers. Je kunt in het vervolg niet makkelijk omhoog met je bedrag en je bent gefrustreerd omdat je te weinig verdient voor de hoeveelheid werk die je verzet.
Ik zeg niet dat je met weinig ervaring hoge tarieven moet vragen, maar wel dat je je bewust moet zijn van je waarde.
Zoek daarom al bij de start van je freelancepraktijk uit wat het Minimaal Aanvaardbare Tarief voor elke klus die je doet is.
8. Doe je stinkende best op iedere klus
Ik noemde dit in een blogje van een paar jaar geleden al de nr. 1 tip om meer werk te krijgen. Niet alleen als freelance copywriter, maar als élke freelance professional.
Het is heel eenvoudig. Zorg ervoor dat je je stinkende best doet op elke klus die je krijgt. Als tekstschrijver of copywriter zorg je ervoor dat elke letter die je schrijft bij wijze van spreken met een gouden kaft met jouw naam erop gepubliceerd kan worden.
Hetzelfde geldt als je belastingadviezen geeft, foto’s maakt of badkamers betegelt. Blijf kritisch op je eigen werk, controleer alles nog eens goed voordat je ermee naar de klant gaat en volg eventuele fouten goed op. Neem er de tijd voor en zorg dat alles wat je dat het beste is dat je op dat moment kunt doen.
Ook om deze reden is het zo belangrijk dat je goed betaald wordt. Vraag liever wat extra’s, zodat je deze extra stap voor je klant kunt zetten. Ze zullen je er dankbaar voor zijn.
9. Zorg voor een financiële buffer
Juist omdat je inkomen fluctueert, zou je wat reserves aan moeten leggen. In sommige branches kunnen de zomermaanden heel rustig zijn. In andere branches ligt het werk in de winter bijna stil.
Maar ook buiten de seizoensinvloeden om is het altijd mogelijk dat je even weinig te doen hebt. Of dat je wél veel werk hebt, maar dat je pas de volgende maand je facturen kunt sturen.
Heb je je geld eenmaal binnen, dan is het verleidelijk om het allemaal uit te geven. Maar je weet zelf ook wel dat het slimmer is om een flink bedrag opzij te leggen. Niet alleen omdat je nog een aanslag van de Belastingdienst kunt verwachten, maar ook omdat je rustigere periodes liever zonder stress door wilt komen.
Over het algemeen is een buffer van 3 tot 6 maanden inkomen genoeg om op terug te kunnen vallen. Heb je het niet nodig omdat het werk maar blijft komen, dan zorgt dit in ieder geval voor gemoedsrust.
Hiernaast kun je er aan werken om je inkomen voorspelbaarder te maken. Zie ook het volgende punt.
10. Werk aan een passief inkomen
Als freelancer krijg je alleen betaalt wanneer je werkt. Ziek? Geen geld. Vakantie? Geen geld. Pensioen? Geen geld. Dus neem je maar beter maatregelen. Niet alleen voor later, maar ook voor nu.
Een les die ik al vroeg in mijn loopbaan als freelancer heb geleerd, is dat ik moest zorgen voor aanvullende bronnen van inkomen. Juist omdat ik ook weleens vrij wil hebben tussen kerst en oud en nieuw en omdat ik ook graag met mijn gezin op vakantie wil.
Je kunt op verschillende manieren zorgen voor een passief inkomen, zodat er ook geld binnenkomt als je even niet direct je tijd omruilt voor geld.
Zo beheer ik al sinds jaren een aantal websites waarop ik regelmatig wat nieuws zet en die vervolgens advertentie-inkomsten opleveren. Ook als ik slaap of op vakantie ben.
Als freelancer op zoek naar neveninkomsten kun je ook denken aan het verkopen van boeken waarin je jouw expertise etaleert of zelfs een cursus aanbieden. (Sla je slag nu mijn cursus copywriting extra voordelig is!)
Ben je fotograaf? Dan kun je je foto’s te koop aanbieden. Los je problemen voor klanten op? Denk dan eens aan een abonnement waarin je jouw diensten grotendeels geautomatiseerd hebt. Leer je jouw klanten iets? Misschien kun je ze tegen betaling toegang geven tot video’s of blogartikelen.
Hoe dan ook: het is slim om te zorgen dat het werk dat je in opdracht van je klanten doet niet je enige bron van inkomsten is.
11. Verhoog je prijzen
Het is prima om te beginnen met freelancen tegen een concurrerend tarief. Maar zorg er wel voor dat je concurrerende tarief meegroeit met je ervaring.
Ik ben nu zelf 10 jaar freelancer. Daarvoor heb ik ook al zo’n 10 jaar ervaring in loondienst opgedaan. Dat is bij elkaar heel wat kennis en expertise waar klanten van profiteren.
Toch schiet het verhogen van je prijzen er weleens bij in. Omdat je bestaande klanten de tarieven nu eenmaal gewend zijn. Of omdat je twijfelt of klanten je nieuwe tarief wel willen betalen.
Als je geen actie neemt kan het zomaar zijn dat je na een aantal jaren minder verdient in plaats van meer.
12. Vergeet niet om af te spreken
Ik noemde het eerder al een van die stomme dingen die bij het vak van freelance copywriter horen. En dat is dat je geen collega’s hebt om tegenaan te kletsen. En door alle drukte schieten afspraken met vrienden (die een reguliere baan hebben) er misschien wel bij in.
Vergeet niet af en toe een (lunch)afspraak met collega’s of vrienden in te plannen. Om te voorkomen dat je alleen nog maar afspraken met klanten hebt.
Bovendien kun je veel leren door af en toe een vraagstuk tegen een goede vriend of een collega-freelancer aan te houden.
13. Maak gezondheid een topprioriteit
Juist omdat je je eigen baas bent, ben je misschien te veel met je werk bezig. Je moet alles zelf regelen. Van het eerste klantcontact tot het sturen van herinneringen voor facturen.
Veel freelancers ervaren stress en sommige van je freelance-collega’s krijgen zelfs een burn-out. Je gezondheid kan er zomaar bij in schieten, waardoor je verder van huis bent dan ooit (veel zzp’ers zijn tenslotte niet verzekerd voor arbeidsongeschiktheid).
Als je continu moe bent, lijdt je werk er ook nog eens onder. Daarom zou je van je gezondheid een topprioriteit moeten maken. Een goede lichamelijke en een goede geestelijke gezondheid.
Zo zorg ik er zelf voor dat ik genoeg slaap krijg en ben ik me ervan bewust dat ik regelmatig moet sporten. Hiernaast loop ik eigenlijk elke werkdag even naar buiten om wat te bewegen en een frisse neus te halen.
Bijkomend voordeel is dat dit ook geweldig werkt om de creativiteit op te wekken.
Plan ook regelmatig een vrije dag of een vakantie met vrienden of familie in. Zo blijf je productief en kun je je beter op het werk concentreren.
Lees ook: 10 zaken die ik als freelancer 10 jaar geleden had moeten doen. Ter leering ende vermaeck!
Jouw lessen als freelancer?
Dat waren ze. Mijn belangrijkste lessen uit 10 jaar freelancen. Ben je zelf freelancer, dan hoor ik graag welke lessen jij hebt geleerd. Laat hieronder je reactie achter.